Life | Bij vrijwilligerswerk hoort een vergoeding

In de afgelopen jaren heb ik veel vrijwilligerswerk gedaan. Natuurlijk heb ik al tien jaar mijn eigen stichting waar ik mij voor inzet. Daarnaast ben ik ook zes jaar bestuurslid geweest bij Stichting Jongeren en Kanker, heb ik twee jaar in het FNO Jongerenpanel gezeten, inmiddels JongPit, en heb ik bijgedragen aan meerdere lokale initiatieven. Dit deed ik omdat ik het leuk vond en ik iets positiefs bij wilde dragen aan de samenleving. En ik doe nog steeds regelmatig vrijwilligerswerk, want er zijn heel veel projecten waar ik iets aan wil bijdragen. Maar ik doe niet alles. Door de jaren heen heb ik wel een bepaalde visie op vrijwilligerswerk ontwikkeld. Zo vind ik dat vrijwilligerswerk niet vrijblijvend is en er bij vrijwilligerswerk een vergoeding hoort. En dit is iets waar meer mensen, vooral vrijwilligers organisaties en onderzoekers, maar ook bedrijven, bewuster over na zouden moeten denken. Vandaar deze blog met meer uitleg over mijn kijk hierop.

Ervaringen delen

In onze samenleving zijn er veel mensen die gebruik willen maken van de ervaringsdeskundigheid van anderen. Zo zijn onderzoekers voor hun onderzoek vaak op zoek naar ervaringen van de doelgroep, om van de data te leren. En is bijvoorbeeld een kankerpatiënten organisatie op zoek naar ervaringsdeskundigen die een specifieke vorm van kanker hebben (gehad) om zich voor deze organisatie in te zetten en lotgenoten te voorzien van informatie uit eigen ervaring.

Het is natuurlijk heel mooi om je kennis en ervaring te delen en veel ervaringsdeskundigen doen dit dan ook in de vorm van vrijwilligerswerk. Zoals gezegd heb ik het zelf heel veel gedaan en doe ik dat nog steeds, juist omdat het heel waardevol is. Voor anderen en voor jezelf. Toch wordt er vaak gezegd; het is maar vrijwilligerswerk. Maar, soms vergeten mensen dat vrijwilligers ook tijd en energie steken in de dingen die ze doen. Vrijwilligerswerk is niet vrijblijvend en veel organisaties leunen écht op hun vrijwilligers. Juist om hun kennis en ervaring. Daarnaast zien sommige mensen hun vrijwilligerswerk echt als werk, en daar mag je niet tekort aan doen met zo’n opmerking.

Een vergoeding voor vrijwilligerswerk

Kijk, een enquête is vaak eenmalig en het invullen duurt misschien 10 minuten. Om mensen te vragen de enquete vrijwillig in te vullen is veelvoorkomend. Maar als je mensen vraagt om als ervaringsdeskundige vrijwillig mee te werken aan je onderzoek, meerdere malen deel te nemen aan focusgroepen of zich als vrijwilliger voor jouw organisatie/bedrijf in te zetten moet daar iets tegenover staan. Zij stoppen er namelijk ook tijd en energie in en dat moet je naar mijn mening belonen.

“Wij hebben geen geld, dus werken we met vrijwilligers”

Dan komen we natuurlijk bij het financiële gedeelte uit. Want “wij hebben geen geld dus werken we met vrijwilligers” is een veel gehoord excuus. Die vlieger gaat natuurlijk niet op. Als onderzoeker moet je voorafgaand aan je onderzoek al bedenken dat je focusgroepen wilt organiseren en daar dus ervaringsdeskundigen voor nodig hebt. Deze mensen horen in ieder geval reiskostenvergoeding te krijgen, vind ik, zodat ze er zelf financieel niet bij inschieten. Dus dit neem je vooraf al mee in de begroting van je onderzoeksplan. En als je langer met ze samen wilt werken moet je daar ook budget voor vrijmaken. Hetzelfde geldt voor een vrijwilligersorganisatie. Vaak draait deze op vrijwilligers, maar de organisatie krijgt vaak ook subsidie/donaties/opbrengsten uit acties. Hou er ook in de jaarbegroting rekening mee dat je met vrijwilligers werkt, hun reiskosten vergoed en bijvoorbeeld met kerst een chocolaatje opstuurt. En voor bedrijven eigenlijk precies hetzelfde.

Misbruik zit in een klein hoekje

Zoals gezegd heb ik in de afgelopen jaren veel vrijwilligerswerk gedaan, met alle liefde. Door de jaren heen heb ik ook gemerkt dat het voor organisaties heel makkelijk is om misbruik van hun vrijwilligers te maken, soms terwijl ze dit zelf niet eens door hebben. Het is heel makkelijk om een vrijwilliger onbewust steeds meer werk te laten doen. Vrijwilligers willen vaak graag en als het jou als organisatie of bedrijf dingen uit handen neemt is dat natuurlijk super fijn. Maar, moreel gezien klopt dit in mijn ogen niet helemaal. Als een vrijwilliger taken uitvoert die een werknemer normaal gesproken zou doen moet je jezelf denk ik even achter je oren krabben. Natuurlijk is een vrijwilligersorganisatie iets anders dan een bedrijf, maar voor iedere vorm is er weer een andere aanpak. Het belangrijkste is dat een vrijwilliger naar waarde wordt geschat en er financieel niet bij inschiet.

En ja, dit is iets wat niet veel besproken wordt. Maar het is wel iets heel belangrijks vind ik.
Natuurlijk zijn er ook vrijwilligers die iets willen bijdrage aan een organisatie of een samenleving en hier graag financieel iets voor bijleggen. Maar er zijn ook heel veel ervaringsdeskundigen die zich vrijwillig inzetten omdat zij niet kunnen werken of geen werk kunnen vinden en toch graag iets willen doen. Het is zonde als deze groep mensen er financieel bij inschiet en het daardoor maar niet doet, terwijl zij juist iets goed willen doen.

Als iemand geen gebruik wil maken van de beschikbare vergoeding is dat helemaal prima. Maar ik vind wel dat je het moet aanbieden als je gebruik maakt van iemands expertise, ook al is dit vrijwillig. En onder vergoeding versta ik dan in ieder geval reiskostenvergoeding. Afhankelijk van wat de vrijwilliger doet kan hier een vrijwilligersvergoeding bovenop komen. Een bon kan ook, maar dat is naar mijn mening een extraatje. Van een bon kan iemand zijn/haar/hen kosten niet betalen;)

Participatie Matrix

Tijdens mijn periode in het FNO Jongerenpanel heb ik daarom ook meegewerkt aan de ontwikkeling van de Participatie Matrix. Om onderzoekers te stimuleren om vanaf het begin van hun onderzoek al samen te werken met jongeren, hen écht te betrekken in het proces en hen daarvoor ook te belonen. Deze matrix is ook te gebruiken in een vrijwilligersorganisatie of bedrijf en zeker een aanrader om dingen concreet te maken.

Ik ben benieuwd, hoe kijk jij hier tegenaan?

Liefs,
Rebecca

Lees ook: Life | Het verschil tussen een ervaringsdeskundige en een vrijwilliger.
Lees ook: Ondernemen | Gratis vriendendienst? Dit is hoe ik erover denk.